Πριν ακριβώς 200 χρόνια, το έτος 1822, η ηρωίδα Μαντώ Μαυρογένους (ή Μαυρογένη όπως είναι το σωστότερο, 1783*-1840) ήταν η αναγνωρισμένη αρχηγός της Μυκόνου σχεδόν σε όλες τις μέχρι τότε πολεμικές επιχειρήσεις που ακολούθησαν την Επανάσταση του 1821.
Αρχικά δημιούργησε ένα στρατιωτικό σώμα από 150 άνδρες, τους πλήρωσε, τους εξόπλισε και ναυλώνοντας το καράβι του Μάρκου Νιόρδου τους έστειλε στην Πελοπόννησο. Έστειλε 50 στρατιώτες της στην εκστρατεία της Σάμου. Έστειλε δεύτερο εκστρατευτικό σώμα αποτελούμενο από 50 άντρες, και τους έθεσε υπό τις διαταγές του Δημήτριου Υψηλάντη, ο οποίος τους κατεύθυνε στην πολιορκία της Τριπολιτσάς. Πρόσφερε μεγάλα χρηματικά ποσά στον Κασομούλη και το Σάλα, υποστηρίζοντας μια εκστρατεία στη βόρεια Ελλάδα. Αρχές του 1822 υποστήριξε και ενίσχυσε την πολιορκία της Καρύστου με 2000 γρόσια και παράλληλα έστειλε εκστρατευτικό σώμα στην απειλούμενη Χίο. Τον Ιούλιο έστειλε ακόμα 50 στρατιώτες της στην Πελοπόννησο να υπερασπιστούν τα Δερβενάκια με επικεφαλής το Νικηταρά.
Και το Φθινόπωρο του 1822 έφτασε η ώρα και για τη Μαντώ, να δρέψει τις προσωπικές της δάφνες στο πεδίο της μάχης. Στις 10 Οκτωβρίου ο εχθρικός στόλος, αποτελούμενος από 76 τουρκικά και μπαρμπαρέζικα πλοία έκανε την εμφάνισή του κοντά στη Δήλο, και σύντομα πλησίασαν περισσότερο τη Μύκονο, τόσο, ώστε οι ομιλίες των εχθρών ακούγονταν στην παραλία. Συναγερμός σήμανε στη Μύκονο! Τα παλικάρια παρατάχθηκαν ένοπλα και με δυο σημαίες υψωμένες, έτοιμα για μάχη. Σαν αρχή, από τα πλοία έριξαν 60 κανονιές. Στις 12 του μήνα άραξε ένα εχθρικό μπρίκι στην Αγία Άννα σκορπώντας πανικό στα γυναικόπαιδα. Το νησί άρχισε να αδειάζει και οι κάτοικοι κατέφευγαν στην Τήνο. Κατευθείαν οι δημογέροντες ζήτησαν τη βοήθεια της Μαντώς.
Αμέσως εκείνη έβαλε ενέχυρο τα διαμαντικά της και παίρνοντας 800 γρόσια, μπήκε αποφασιστικά σε μία βάρκα και πέρασε στην Τήνο**. Εκεί στρατολόγησε και εξόπλισε 200 άντρες πέρασε μαζί τους στη Μύκονο και έλαβαν θέσεις μάχης. Τελικά, στις 14 Οκτωβρίου από έξι μπαρμπαρέζικα πλοία στάλθηκαν στη Μύκονο τέσσερις βάρκες με στρατιώτες, και έκαναν απόβαση.
Επάνω: Από το βιβλίο του Δρ Γκες "Η Αρχαία και η Νέα Ελλάς". Κάτω: Από ετικέτα γαλλικού λικέρ της φιλελληνικής περιόδου. Δύο ώρες κράτησε η μάχη. Η Μαντώ με τα παλικάρια της πρωτοστατούσε! 32 εχθροί σκοτώθηκαν. Κάποιων τα κεφάλια μεταφέρθηκαν ως τρόπαια στη Χώρα. Από τους Μυκονιάτες μόνο ένας τραυματίστηκε. Όσοι Μπαρμπαρέζοι σώθηκαν, μπήκαν κακήν κακώς στις βάρκες και κατευθύνθηκαν προς τα πλοία τους. Τελικά, το βράδυ ο εχθρικός στόλος αποχώρησε γεμίζοντας με ιαχές νίκης το νησί! Στο τελείωμα της μέρας συγκλήθηκε Γενική Συνέλευση των Δημογερόντων στην Καγκελαρία της Μυκόνου, και παραδόθηκε στη Μαντώ σφραγισμένο πιστοποιητικό των εξόδων και της ηρωικής της δράσης.
Επάνω: Το εξώφυλλο του βιβλίου "Τον καιρό της δόξας" του Κ.Κυριακόπουλου, από τις εκδόσεις "ΑΣΤΗΡ". Κάτω: Από την εικονογράφηση του βιβλίου "Μαντώ Μαυρογένη" του Μανουήλ Τασούλα, εκδόσεις "Περιβολάκι".
Έτσι η Μαντώ Μαυρογένους χρίστηκε επίσημα ‘’Ηρωίδα της Μυκόνου’’. Λίγα χρόνια αργότερα, η ίδια δήλωνε περήφανα σε αναφορά της: «Η πατρίδα μου, όταν επαπειλούσε ο εχθρικός στόλος τον όλεθρόν της, εις εμέ γνωρίζει την ύπαρξίν της»! Και σε μια άλλη αναφορά που κατέθεσε στη Συνέλευση του Άργους έγραφε: «Το ομολογεί η Μύκονος η οποία χρεωστεί την ύπαρξίν της εις εμέ, κατά την εποχήν εις την οποίαν ο εχθρικός στόλος επαπειλούσεν τον όλεθρόν της»! Για να κλείσει ταπεινά τα λόγια της, με την ηρωική ομολογία: «Μ΄όλα ταύτα, δεν έκαμα άλλο ει μη το χρέος μου»!
Επάνω: Προσωπογραφία της Μαντώς από τις εκδόσεις "Πεχλιβανίδη"-"Ατλαντίς" από τη δεκαετία του 1950. Κάτω: Η Μαντώ από τις εκδόσεις "Ρέκκος", από το 1971. Κάτω: Η Μαντώ από κάρτα των παιδικών τροφών "ΓΙΩΤΗΣ", δεκαετίας του ΄50. Επάνω: Έργο του νεαρού καλλιτέχνη, φοιτητή της Σχολής Καλών Τεχνών Αθηνών, Πάνου Μπρούσαλη, ο οποίος έχει από τη μητέρα του καταγωγή από τη Μύκονο. Κάτω: Έργο του γράφοντος. *Τα δεδομένα για τη χρονολογία γεννήσεως της Μαντώς, που μέχρι πριν ένα χρόνο ήταν το έτος 1796, άλλαξαν από τις 8 Μαρτίου 2021. Μετά από επιτόπια έρευνα της κ.Γεωργίας Μπιτάκου στα Ιστορικά Αρχεία της Τεργέστης για το βραβευμένο ντοκιμαντέρ της "Μαντώ Μαυρογένη - Οδοιπορικό Ελευθερίας μιας Ανταριασμένης Ψυχής", εντοπίστηκε η πραγματική χρονολογία γεννήσεως της ηρωίδας, που είναι το έτος 1783, με πιθανότερη τοποθεσία γέννησης την Μύκονο. **
Το πέρασμα της Μαντώς στην Τήνο για να φέρει στρατιωτικές ενισχύσεις, το εξιστορεί πολύ γλαφυρά και με συναισθηματική ένταση ο Γάλλος Ginouvier στη νουβέλα: «Mavrogéni ou L'héroïne de la Grèce», που εκδόθηκε στο Παρίσι το 1825. Είναι ο μόνος από τους φιλέλληνες που το αναφέρει. Όμως, εσφαλμένα, το τοποθετεί σε άλλη χρονική περίοδο. Και αυτό, ίσως, όχι από δικό του λάθος, αλλά από λάθος πληροφόρηση. Έτσι, ενώ αναφέρει λεπτομερώς τα ηρωικά κατορθώματα της Μαντώς που έλαβαν χώρα στη Μύκονο τον Οκτώβριο του 1822, αυτό το γεγονός το τοποθετεί ένα χρόνο σχεδόν μετά, το 1823, λίγο καιρό μετά τη μάχη στο χάνι της Γραβιάς, η οποία επίσης αναφέρεται ετεροχρονισμένα, εφ’ όσον έγινε το Μάιο του 1821. (Μανουήλ Τασούλας: «Μαντώ Μαυρογένη-Ιστορικό Αρχείο», έκδοση του Δήμου Μυκονίων, 1996 και 1997 {β΄έκδοση συμπληρωμένη}, σελ.32-34)
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου