Ψυχή ευγενική, ρομαντική,γενναιόδωρη, δοτική, έντιμη και ευαίσθητη! Ανιδιοτελής, συμπονετική, φιλάνθρωπη, φιλότιμη, και σεμνή! Αλτρουίστρια! Ιδεολόγος και ιδεαλίστρια! Αγωνίστρια στη ζωή και στον πολιτικό στίβο. Με δυο λέξεις: ΣΠΑΝΙΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ!
Φυσιολάτρης και φιλόζωη! Λάτρης της θάλασσας και των κοχυλιών της. Βιβλιόφιλη, φιλότεχνη, θεατρόφιλη και κινηματογραφόφιλη. Αφοσιωμένη, υποχωρητική και με θυσιαστική διάθεση κόρη, αδελφή, σύζυγος, μητέρα, γιαγιά και προγιαγιά, αλλά και εξαιρετική για εμένα νονά-δεύτερη μητέρα θα έλεγα καλύτερα, που μου μετάγγισε πολλά με την αγάπη της. Και στα τέλη της, καρτερική και οπλισμένη με ιώβεια υπομονή, σε όλες τις μεγάλες δυσκολίες που τις επιφύλαξε η ζωή.
Ήταν η αγαπημένη ‘’Ευγενούλα’’ όλης της γειτονιάς που έμενε, στην οδό Σαλαμίνος 14, στο Ηράκλειο Αττικής. 9 Ιανουαρίου 2023, ώρα 2.30 το μεσημέρι, έφυγε από τη ζωή στα 85 της χρόνια στο Βαθύ της Σάμου, όπου ζούσε τα τελευταία χρόνια. Παρασκευή και 13, η ώρα 3, την πήρε η γη στην αγκαλιά της να την ταξιδέψει...
Η Ευγενία-Σοφία Γιαννοπούλου-Ζωγράφου (όπως ήταν το πλήρες της όνομα), γεννήθηκε στην Αθήνα στις 4 Φεβρουαρίου 1938 και ήταν κόρη του γιατρού Σωκράτη Γιαννόπουλου και της Ευρυδίκης Μαντζαβίνου. Ο πατέρας της Σωκράτης (1903-1973) καταγόταν από το χωριό Σκάρμιγκα (νυν Μεταμόρφωση) της επαρχίας Βουφράδος της Πηλίας Μεσσηνίας και ήταν γιος του Παναγιώτη Γιαννόπουλου και της Σοφίας, το γένος Φράγκου. Η μητέρα της Ευρυδίκη (1909-1982) μαθήτρια του Ζαππείου Παρθεναγωγείου της Πόλης και απόφοιτος του Αρσακείου Αθηνών, ήταν κόρη της Γαλλοαυστριακής Μαργαρίτας Κάιζερ και του Κεφαλλονίτη Κων/νου Μαντζαβίνου και είχε γεννηθεί στα Ταταύλα της Κωνσταντινούπολης. Το ζεύγος Γιαννόπουλου παντρεύτηκε το 1929 και εγκαταστάθηκε το 1930 στο Ηράκλειο, μόλις απόχτησαν το πρώτο τους παιδί, τον Τάκη. Η Ευρυδίκη και ο Σωκράτης Γιαννόπουλος στα χρόνια της Κατοχής, υπήρξαν δραστήρια μέλη της Εθνικής Αντίστασης και της Αλληλεγγύης Ηρακλείου και στα χρόνια του Εμφύλιου περιέθαλπαν με κίνδυνο της ζωής τους πληγωμένους αντάρτες στο σπίτι του Νίκου του Λίβα, γι΄αυτό και φυλακίστηκαν.
Νονός της Ευγενούλας ήταν ο διακεκριμένος παιδίατρος, Ακαδημαϊκός-Καθηγητής και Διευθυντής της Α΄ και Β΄ ΠΚΠΑ (Παιδικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών) του Νοσοκομείου «Η Αγία Σοφία», Κωνσταντίνος Β. Χωρέμης (1898-1966), ο οποίος υπήρξε επίσης άνθρωπος της διανόησης, λάτρης της Φιλοσοφικής, της Ιστορίας, της Αρχαιολογίας, αλλά και της απλής ζωής. Απολάμβανε το ωραίο κρασί της πατρίδας του, της Κορινθίας, μεθούσε με την ευωδιά του θυμαριού (όπως αργότερα και η βαφτιστήρα του) και αποζητούσε καθημερινά στο σπίτι του την συντροφιά του αγαπημένου σκύλου του, του Φρέντυ… Το ίδιο και η Ευγενούλα είχε σπίτι της πολλά ζώα, όλη της τη ζωή: τον πιστό σκύλο της Δία, αλλά και τις γατούλες Αραπίτσα, Ριρή και πολλές-πολλές ακόμα άλλες!
Επάνω: Η Ευγενούλα ποζάρει με τα καλά της ρούχα. Κάτω: Η πρώτη αποκριάτικη φωτογραφία της, με τον αδελφό της Τάκη.Κάτω: Ντυμένη με παραδοσιακή στολή των Δωδεκανήσων.Κάτω: Αγκαλίτσα με τον αγαπημένο παιδικό της φίλο Αρίστο Γαμβρούλια.Κάτω: Με τη φίλη της Ζωζώ Αγγελή-Τασούλα στην Πάρνηθα. Αργότερα έγιναν και κουμπάρες.Κάτω: Βόλτα με το μπαμπά της στην μεταπολεμική Αθήνα.Κάτω: Η Ευγενούλα (αριστερά) με τον λατρεμένο θείο της Μιλτιάδη Μαντζαβίνο, τη σύζυγό του Αγγέλα και μία ξαδελφούλα της.
Η Ευγενία Γιαννοπούλου υπήρξε άριστη μαθήτρια του Α΄ Δημοτικού Σχολείου του Νέου Ηρακλείου Αττικής και βραβευμένη με πολλούς επαίνους, πήρε απολυτήριο και από το Γυμνάσιο της Ν.Ιωνίας. Φοίτησε στη Φιλοσοφική και Αρχαιολογική Σχολή του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, και αποφοίτησε από εκεί στις 29 Μαρτίου του 1962. Από το ίδιο έτος άρχισε να εργάζεται ως αρχαιολόγος στο Μουσείο της Ακρόπολης και το 1963 ως συντηρήτρια αρχαιοτήτων του ίδιου Μουσείο, που στεγαζόταν τότε στο Φάτιχ Τζαμί της Ρωμαϊκής Αγοράς. Επίσης, λίγο πριν την Επταετία, εργάστηκε ως φιλόλογος στο Α΄Γυμνάσιο του Ηρακλείου Αττικής, το οποίο την εποχή εκείνη λειτουργούσε μόνο απόγευμα και ελλείψει κτιρίου στεγαζόταν προσωρινά στο κτίριο του Α΄Δημοτικού Σχολείου.
Επάνω: Μαθήτρια (με το βέλος) στο Α΄Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου.Κάτω: Δεξιά με το βέλος, συνοδεύοντας την εικόνα στη λιτανεία της Αγίας Τριάδος. Κάτω: Μαθήτρια Γυμνασίου (στο κέντρο) με τις στενές και παντοτινές φίλες της Βαρβάρα Πουπάζη (δεξιά) και Φραγκίσκα Βαλσάμου (αριστερά).Κάτω: Η ορκωμοσία της ως απόφοιτος Πανεπιστημίου.Κάτω: Ξεναγώντας στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας. Κάτω: Συντηρώντας αρχαιολογικά ευρήματα από την Ακρόπολη, στο τμήμα συντήρησης της Ρωμαϊκής Αγοράς της Αθήνας.Κάτω:
Ανεβασμένη σε σκαλωσιά, θαυμάζει μία από τις μετώπες του Παρθενώνα.Κάτω:
Δεξιά από τον Σοβιετικό κοσμοναύτη Γιούρι Γκαγκάριν (1934-1968) κατά την επίσκεψή του στο Μουσείο της Ακρόπολης, το 1962. Κάτω: Αριστερά από τον Αμερικανό ηθοποιό Κερκ Ντάγκλας (ψευδώνυμο του Ρωσικής καταγωγής Ισσάρ Ντανίλοβιτς) στο Μουσείο της Ακρόπολης. Τα Χριστούγεννα του 1965 παντρεύτηκε με τον έμπορο Χρήστο Ζωγράφο (1932-2014) και απόκτησαν δυο κόρες: την Αγγελική και την Ευρυδίκη (Εύη).
Επάνω: Αναμνηστική φωτογραφία από το γάμο της στου Αγίους Αναργύρους Πλάκας, με τους γονείς της, την πεθερά της Αγγελική και τα παρανυφάκια Μανωλάκη και Χαρούλα. Κάτω: Στον κήπο του σπιτιού της με τις κόρες της Αγγελική και Εύη.
Η Ευγενία Ζωγράφου εκτός από τη μεγάλη πνευματική καλλιέργεια που είχε, διέθετε και μεγάλη αγωνιστική διάθεση για το καλό του τόπου!... Παράλληλα, υπήρξε μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, ποιήτρια με πολλές ποιητικές συλλογές στο ενεργητικό της, συγγραφέας ιστορικών βιβλίων βασισμένων στο ερευνητικό έργο του σπουδαίου Αθηναιογράφου Δημητρίου Γρ.Καμπούρογλου, μεταφράστρια, αρθρογράφος και κριτικός βιβλίων. Εργάστηκε αμέσως μετά την Επταετία για πολλά χρόνια στο Υπουργείο Πολιτισμού, στο Τμήμα Απαλλοτριώσεων, επί Μελίνας Μερκούρη. Παράλληλα, ασχολήθηκε με τα κοινά του Δήμου Ηρακλείου, εκλέχτηκε Δημοτική Σύμβουλος και υπηρέτησε τον Δήμο ως Αντιδήμαρχος, επί Δημαρχίας Γιώργου Γρηγοριάδη, την περίοδο 1/1/87-31/12/1990.
Επάνω: Καταθέτοντας στέφανο, ως αντιδήμαρχος Ηρακλείου Αττικής. Κάτω: Προσερχόμενη στην παρέλαση εθνικής επετείου με το δήμαρχο Γιώργο Γρηγοριάδη (διακρίνεται δεξιά της)
Η Ευγενία Ζωγράφου είναι μια πολύ σπουδαία γυναίκα, που έχει αφήσει το δικό της στίγμα και έχει γράψει την προσωπική της ιστορία όχι μόνο στο Ηράκλειο Αττικής, αλλά και γενικότερα στον ελληνικό τόπο. Άφησε πίσω της μια πολύ γλυκιά ανάμνηση που θα συνοδεύει πάντα τη σκέψη μας. Ζει πλέον παντοτινά μέσα στην καρδιά μας!
Αντίο πολυαγαπημένη μου νονά!
Κάτω: Ένα από τα τελευταία της ποιήματα: Ακολουθεί αποχαιρετιστήριος ποιητικός λόγος της κόρης της Αγγελικής Ζωγράφου, που διαβάστηκε κατά τη διάρκεια της νεκρώσιμης ακολουθίας η οποία τελέστηκε στον Ι.Ναό Αγίου Χαραλάμπους, πόλεως Σάμου, στις 13 Ιανουαρίου 2023.Σημειωτέον, επικήδειο λόγο εκφώνησε και ο πρωτοσύγκελλος της Ι.Μητροπόλεως Σάμου και Ικαρίας, Αρχιμανδρίτης π.Σωτήριος Κοσμόπουλος, ο οποίος εγκωμίασε με πολύ συγκινητικά λόγια τις αρετές της εκλιπούσας, καταλήγοντας, ότι: "Δεν είναι τυχαίο που πήρε δυο ονόματα κατά τη βάπτισή της, γιατί, όντως ήταν ευγενής ως Ευγενία και σοφή ως Σοφία"!
Αφιέρωμα στη Μάνα:Μάνα μου, γλυκιά μου μάνα, ό,τι κι αν έκανα να σε κρατήσω στη ζωή δεν τα κατάφερα!/ Ήσουν ένας Άγγελος στη γη, μια όαση/ 'Ο,τι κι αν άγγιζες, έδινες ζωή. Έκλεινες την κάθε την πληγή. Έδινες, αγάπη, άνοιγες την αγκαλιά σου και όλους τους προστάτευες./ Όλος ο κόσμος για σένα ήταν ένα. Δεν έκανες ποτέ σου διακρίσεις. Κοίταγες τον άνθρωπο. Όχι το συμφέρον. Έλυνες τα προβλήματα και έφερνες στους γύρω σου αγάπη και στοργή./ Κι αν ήρθαν δύσκολοι καιροί και σου ΄βαζαν εμπόδια, ήσουνα πάντα σταθερή κι ήξερες και τα προσπέρναγες. Ο δρόμος σου πάντα είχε επιτυχία, γιατί είχε για σύμβολο μονάχα την αγάπη!/ Έβαζες στόχους στη ζωή και τους κατάφερνες. Ήσουνα πάντα δυνατή και δεν σταμάταγες./ Όλος ο κόσμος σε αγάπαγε! 'Ολος ο κόσμος για σένα ήταν ένα!/ Δεν κοίταγες τι ήτανε, δεν έκανες διακρίσεις, όλου του κόσμου τα προβλήματα κοίταγες να τα λύσεις./ Ήσουνα πάντα δίπλα τους και δίχως διακρίσεις και στου φτωχού τη μοίρα του εσύ ήσουνα η λύσις!/ Έφερνες το χαμόγελο και έλαμπε η μέρα, ήσουν η Ευγενία μας, η όμορφη κοπέλα!/ Δεν κοίταγες τα κόμματα, τις τσέπες, το πορτοφόλι, το μόνο που σε ένοιαζε είναι να΄ναι καλά τους όλοι!/ Όλος ο κόσμος έτρεξε εσένα να ψηφίσει, με σένα αντιδήμαρχο για να βρεθεί μια λύση!/ Όσα χρόνια κι αν πέρασαν, η λάμψη σου δεν έσβησε, ήσουνα πάντα λαμπερή κι ευγενική και όλους τους κατέκτησε!/ Ήσουν η ίδια η ζωή μια ηλιαχτίδα, μέσ΄στην δική σου αγκαλιά τον κόσμο είδα!/ Μανούλα μου μοναδική, γλυκιά μου εσύ μανούλα/ μου έφυγες απ΄τη ζωή γλυκιά μου Ευγενούλα!/ Και όσο κι αν προσπάθησα για να σε βοηθήσω, κίνησα γη και ουρανό στα πόδια σου να σε στηρίξω./ Κι όλα πηγαίναν κατ΄ευχήν, κλείναν οι κατακλίσεις και άρχισες να περπατάς και με το Π να σκίζεις!/ Μα όμως ένα κρύωμα σ΄ έβγαλε απ΄τον δρόμο κι άρχισε ο κατήφορος και άρχισα να λιώνω!/ Σου ετοίμαζα μια έκπληξη που ήθελες να ζήσεις, μα όμως δεν ήταν τυχερό για να το συναντήσεις!/ Κουράγιο μανούλα! Καλό ταξίδι! 
Δεν είναι εύκολο να συνοψίσει κανείς σε μερικές γραμμές και να περιγράψει το πολύπτυχο πορτρέτο της Ευγενίας Ζωγράφου. Ένα πορτρέτο που επί τω πλείστον μοιάζει με αγιογραφία, με τους γλυκασμούς των χρωμάτων ενός επιδέξιου βυζαντινού δημιουργού!
Αποδεχόμενοι πλέον ότι πέρασε από αυτή τη ζωή από το «είναι» στο «ήταν», από το «εδώ» στο «επέκεινα», μπορούμε πια να μιλήσουμε γι’ αυτήν ελεύθερα με λόγια τιμής, κάτι που ο σεμνός και ταπεινός χαρακτήρας της δεν της επέτρεπε να δεχτεί και να ακούει όσο ζούσε. Γενικά ντρεπόταν τις τιμές, τις επιβραβεύσεις, τα «μπράβο» και τους επαίνους, και απέφευγε όλα αυτά, φτάνοντας να έχει τάσεις φυγής και λιποθυμίας!
Ευγενία-Σοφία τα δυο μικρά της ονόματα. Ευγένεια και σοφία ήταν δυο έμφυτες αρετές που τη χαρακτήριζαν μια ζωή. Ήταν κόρη του πρώτου γιατρού του Ηρακλείου, του Σωκράτη Γιαννόπουλου, και της Ευρυδίκης Μαντζαβίνου που είχε έρθει από την Πόλη το 1923 με την ανταλλαγή. Και αδελφή του ποιητή Τάκη Γιαννόπουλου. Τη βάπτισε ο σπουδαίος παιδίατρος και Ακαδημαϊκός Κωνσταντίνος Χωρέμης, που της πέρασε, μαζί με το λάδι, πολλά από το χαρακτήρα του.
Η ήρεμη και γλυκιά ιδιοσυγκρασία του πατέρα της ερχόταν σε αντίθεση με το δυναμισμό και την αυστηρότητα της μητέρας της, που έφερνε όμως ισορροπία στην όμορφη και δεμένη οικογένεια.
Ταυτόχρονα, οι αντιστασιακοί αγώνες όλης της οικογένειά της, η φυλάκιση και τα βασανιστήρια που υπέστη η μητέρας της από τους Γερμανούς το 1942, ο προπηλακισμός και ο ξυλοδαρμός του πατέρα της από ταγματασφαλίτες στην Πλατεία του Σταθμού, καθώς και η φυλάκιση-εξορία του μόλις 18 ετών αδελφού της στη Μακρόνησο το 1948, σφυρηλάτησαν από νωρίς την προσωπικότητά της και καθόρισαν τη γραμμή πλεύσης της στη ζωή!
Επάνω: Ο γιατρός Σωκράτης Γιαννόπουλος. Κάτω: Η Ευρυδίκη Γιαννοπούλου.Κάτω: Ο ποιητής Τάκης Γιαννόπουλος.
Τα παιδικά χρόνια της Ευγενούλας, μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Eμφύλιο, κύλισαν όμορφα! Σχολείο, παιχνίδια στις αλάνες και εκδρομές με τους φίλους της στον ελαιώνα του Παλαιού Ηρακλείου. Τόπος διαφυγής και περισυλλογής της ήταν η μεγάλη μουριά του σπιτιού, όπου σκαρφαλωμένη εκεί με τις ώρες, είχε τη διχάλα του κορμού για αρχηγείο της (όπως της άρεσε να την αποκαλεί), αλλά και τόπο έμπνευσης των πρώτων ποιημάτων της, με πρώτο-πρώτο αφιερωμένο στη γάτα της την Αραπίτσα. Ευχάριστη ανάπαυλα τα Κυριακάτικα τραπέζια, κυρίως στο σπίτι του κουμπάρου τους, του Μανώλη Αγγελή, αλλά και στου θείου της Μιλτιάδη Μαντζαβίνου. Και, κάποιες φορές, οικογενειακή διασκέδαση στο κέντρο "Τρία Αστέρια" του Δήμου Καζάντζα, όπου, κάποτε χορεύοντας τη "Ράσπα απ' το Μεξικό" με τη φίλη της Ζωζώ, έπεσε καθώς έκανε τις στροφές κι έσπασε λίγο τα δυο επάνω μπροστινά της δόντια, γλυκαίνοντας έτσι περισσότερο, το πάντα αθώο χαμόγελό της.
Παιδί ακόμα, ήταν πεπεισμένη απ’ τα θρησκευτικά περιοδικά που διάβαζε, πως τα καλά παιδιά βγάζουν τριαντάφυλλα από το στόμα τους όταν μιλάνε. Κι εκείνη, προσπαθούσε να είναι πάντα καλό παιδί, να δει επιτέλους τα πολυπόθητα τριαντάφυλλα ν’ ανθούν από το στόμα της. Περίμενε και δεν τα είδε. Όμως, ο καλός και γλυκός της λόγος προς όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους, τι άλλο ήταν από πανέμορφα, αρωματικά τριαντάφυλλα που ευωδίαζαν το πέρασμά της σε όλη της τη ζωή;
Ο σεμνός και σοβαρός χαρακτήρας της διαμορφώθηκε μέσα από την υποχρεωτική (τότε) παρακολούθηση μαθημάτων στο Κατηχητικό Σχολείο της Αγίας Τριάδος, αλλά και από τη μελέτη ιστορικών βιβλίων που είχαν σαν θέμα τραγικές ηρωίδες. Το ρομαντικό μυθιστόρημα «Γκρατσιέλα» του Λαμαρτίνου που διάβασε ως έφηβη, την άγγιξε ιδιαίτερα. Ηρωίδες σαν την ανιδιοτελή Μαντώ Μαυρογένους, την ενέπνεαν. Πρότυπο στη ζωή της, από την ημέρα που άρχισε να καταλαβαίνει τον εαυτό της, είχε τη μαρτυρική αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης Ηλέκτρα Αποστόλου, που είχε την τύχη να τη γνωρίσει από κοντά, όταν η Ηλέκτρα έβρισκε καταφύγιο στο σπίτι του θείου της, του Μιλτιάδη Μαντζαβίνου, ο οποίος έμενε στην οδό Μυκηνών. Η Ευγενούλα ήταν παιδάκι τότε. Αλλά η μορφή της Ηλέκτρας Αποστόλου, η αγωνιστική της διάθεση και η μαρτυρική της θυσία στο βωμό της πατρίδας, χαράχτηκαν για πάντα στη μνήμη της και αποτέλεσαν για εκείνην παράδειγμα και μίμηση ζωής.
Ήρεμη και γλυκιά η Ευγενία, ποτέ δεν ύψωνε τη φωνή για να επιβληθεί, δεν θύμωνε, δεν οργιζόταν (τουλάχιστον φανερά), και ακολουθούσε πάντα στη ζωή της ένα χρυσό κανόνα που τον έδινε και σαν συμβουλή: «Δώσε τόπο στην οργή»! Ταυτόχρονα, στενοχωριόταν με το παραμικρό κι έκλαιγε πολύ εύκολα, πράγμα που φανέρωνε πόσο ευαίσθητη και ευάλωτη ήταν. Η φωνή, το παράστημά της, το ντύσιμό της, το μετρημένο γέλιο της, φανέρωναν άνθρωπο συνεσταλμένο και όχι ιδιαίτερα εκδηλωτικό στους άλλους. Το ότι κάποτε, σαν παιδί, έκοψε κρυφά τους νάρκισσους από τον κήπο μιας γειτόνισσας, το έφερε βαρέως μια ζωή, και το θεωρούσε, όπως έλεγε: «το πρώτο της έγκλημα»! Τέτοιος λεπτός, τρυφερός και ευαίσθητος χαρακτήρας ήταν! Απόρροια των καλών αρχών που είχε λάβει από παιδί, ήταν και το ότι υπήρξε σε όλη τη ζωή της φιλάνθρωπη και ελεήμων, και ποτέ δεν αρνήθηκε την βοήθειά της σε όποιον τη ζητούσε. Η Ευγενία Ζωγράφου υπήρξε αθόρυβη σαν άνθρωπος, και όμως, ταυτόχρονα, ήταν μια πολύ ηχηρή παρουσία στο Ηράκλειο, στον τόπο που γεννήθηκε και έδρασε.
Από μικρή αγάπησε με πάθος την αρχαιολογία, και αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ξεκίνησε να εργάζεται στο τμήμα συντήρησης του Αρχαιολογικού Μουσείου της Ακρόπολης, και η οξυδέρκειά της τη βοήθησε να αναγνωρίσει και να επανασυνδέσει τμήματα αρχαίων γλυπτών που βρίσκονταν διάσπαρτα, άλλα επάνω στην Ακρόπολη και άλλα, κάτω στην Αρχαία Αγορά, όπως το φειδιακό άγαλμα της Παλλάδας του Χερκουλάνιουμ-Ercolano (Herculaneum Pallas) καθώς και το άγαλμα του μικρού γραφέα. Παράλληλα, εργάστηκε εκεί ως ξεναγός και είχε τη χαρά και την τιμή να ξεναγήσει σπουδαίες προσωπικότητες της εποχής που επισκέφτηκαν τον αρχαιολογικό χώρο, όπως τον κοσμοναύτη Γιούρη Γκαγκάριν και το διάσημο ηθοποιό Κερκ Ντάγκλας. Όμως, λόγω των πολιτικών της φρονημάτων και μιας δικαστικής διένεξης την οποία είχε με την τότε διευθύντρια του Μουσείου της Ακρόπολης, στα πρόθυρα της επταετίας, τη στέρησε από τη δυνατότητα να εξασκεί πλέον το επάγγελμά της στο χώρο του ιερού βράχου που τόσο λάτρευε. Μετά την μεταπολίτευση εργάστηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού, επικεντρωμένη στον τομέα των απαλλοτριώσεων που αφορούσαν τον παλιό οικισμό της Αρχαίας Αγοράς, ο οποίος αποτέλεσε για εκείνην και χώρο έρευνας και μελέτης ενός μεγάλου τμήματος της Παλιάς Αθήνας, που χάθηκε με τις ανασκαφές.
Αγωνίστηκε μέσα από μια συγκεκριμένη πολιτική παράταξη, αυτή του ΚΚΕ, γιατί γαλουχήθηκε σ’ αυτήν από την οικογένειά της. Όμως, ήταν μια ανοιχτή αγκαλιά και ένα ζεστό χαμόγελο για όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως ιδεολογίας. Έσκυβε πάνω από κάθε πρόβλημα, συνέπασχε με τον ανθρώπινο πόνο και προσπαθούσε να δώσει λύση σε ό,τι απασχολούσε τον καθένα. Γι’ αυτό όλος ο κόσμος, εδώ στο Ηράκλειο κυρίως, την αγαπούσε! Δεν ήταν γι’ αυτούς η Ευγενία Ζωγράφου, αλλά η Ευγενούλα, η κόρη του γιατρού του Γιαννόπουλου, που πάντα με καλή διάθεση, πρόσφερε σε όλους απλόχερα την αγάπη και τη συμπαράστασή της, χωρίς μιζέριες, κομματικά συμφέροντα και παρωπίδες. Οι ψήφοι που την ανέβασαν κάποια στιγμή και στη θέση της Αντιδημάρχου Ηρακλείου, το μαρτυρούν αυτό!
Αγαπούσε πάρα πολύ τον τόπο που γεννήθηκε: το Ηράκλειο, και λάτρευε το τοπίο, τα παλιά ταπεινά σπιτάκια, τους ανθρώπους του μεροκάματου, αλλά και τους ανθρώπους των γραμμάτων και της τέχνης, που την περιστοίχιζαν μια ζωή.
Η Ευγενία Ζωγράφου είχε μεγάλη εμπιστοσύνη και πίστη στον άνθρωπο, αλλά, παράλληλα (κάτι που πολύ λίγοι το γνωρίζουν), είχε και μια κρυφή πίστη στο Θεό και, μέχρι το τέλος της (που για εκείνην ήταν και πολύ δύσκολο) δεν έπαψε να επικαλείται τη βοήθεια Εκείνου, αλλά ζητούσε και από άλλος να προσεύχονται γι’ αυτήν, για να παίρνει δύναμη και να ενισχύει την ιώβια υπομονή της.
Άλλωστε, ως εγγονή μιας πρώην δόκιμης μοναχής, που άφησε το ράσο για να ακολουθήσει τον άνθρωπο που σημάδεψε την καρδιά της, είχε μέσα της ψήγματα από εκείνη την πίστη στο Θεό, που πολλές φορές (κυρίως τα τελευταία χρόνια της ζωής της), οδηγούσε τα κουρασμένα από τη ζωή βήματά της στα σκαλιά της εκκλησίας. Διαβάζοντας από την Αγία Γραφή καθημερινά τους ψαλμούς του Δαβίδ, και τον Ιώβ, έπαιρνε δύναμη να συνεχίζει. Κάθε παραμονή Πάσχα, στόλιζε σ’ ένα ράφι τα βάγια και τις βιολέτες του επιταφίου. Και το παλιό προσευχητάρι της γιαγιάς της Μαργαρίτας, ήταν από τα πιο αγαπημένα της οικογενειακά κειμήλια.
Ακόμα και οι ρομαντικοί έρωτες της γιαγιάς και της μαμάς της την ενέπνευσαν, ώστε, όταν κι εκείνη ερωτεύτηκε πρώτη φορά στα 16-17 της τον έμπορο ηλεκτρικών συσκευών Χρήστο Ζωγράφο, αυτόν τον ίδιο άντρα να παντρευτεί και να δημιουργήσει μαζί του την οικογένειά της, μένοντάς του πιστή μέχρι το τέλος!
Σαν μητέρα, υπήρξε μια στοργική αγκαλιά αγάπης για τις κόρες της, την Αγγελική και την Εύη (Ευρυδίκη), που τις νοιαζόταν πολύ, δεν τις μάλωνε ποτέ και κοίταζε μην τους λείψει τίποτα. Αφοσιωμένη σ’ αυτές, με θυσιαστική διάθεση και δοτικότητα.
Ένα παιδί βάπτισε όλο κι όλο στη ζωή της. Το Μανώλη (Τασούλα). Και αυτό, γιατί ήθελε να του είναι αφοσιωμένη και σωστή νονά! Παραδοσιακή. Ήταν το πνευματικό της παιδί, που ποτέ δεν το ξεχώρισε από τα δικά της. Βλέποντάς το δεκτικό και με έφεση σε πολλά, το γαλούχησε από μικρό με τα νάματα της πατρίδας και της θρησκείας, γνωρίζοντάς του μέσα από βιβλία που του δώριζε τους ήρωες του ’21, πηγαίνοντάς τον σε Μουσεία, μαθαίνοντάς τον προσευχές και βοηθώντας τον να αποστηθίσει το «Πιστεύω», ενώ σε κάθε ευκαιρία του δώριζε εικονίτσες αγίων και τον άφηνε να ξεφυλλίζει τα παλιά θρησκευτικά βιβλία και το προσευχητάριο της γιαγιάς της. Τον δίδαξε, κοντά στα παιδιά της, τις παραδόσεις και τα έθιμα του τόπου, τον έμαθε να αγαπά τη φύση, τ’ αγριολούλουδα, τα κοχύλια και τα βότσαλα, την τέχνη σε όλες τις μορφές της, τους αρχαίους πολιτισμούς και τις μυθολογίες των λαών, τα βιβλία, τα γραμματόσημα (ό,τι δηλαδή άρεσε και σ’ εκείνην και ήθελε να το μεταγγίσει με αγάπη στα παιδιά της), και τον έκανε θησαυροφύλακα των αναμνήσεών της.
Η μαρμελάδα φράουλα και το γλυκό νεράντζι (φλούδα περασμένη σε σπάγκο), που έφτιαχνε για τα παιδιά και τους επισκέπτες της, ήταν οι γεύσεις που συνέδεαν την ίδια με τη γευστική κουζίνα που είχε φέρει μ’ ένα σωρό ωραίες συνταγές από την Πόλη στο Ηράκλειο, η χρυσοχέρα μητέρα της Ευρυδίκη.
Η Ευγενία Ζωγράφου υπήρξε μια πραγματική ποιήτρια, που μέσα και από το πιο ταπεινό λουλουδάκι, διέκρινε τη δύναμη και το πείσμα για ζωή. Από παιδάκι, την κάθε ανάσα της τη μετέτρεπε σε ποίημα. Είναι πολύ χαρακτηριστικοί οι στίχοι της: «Θέλω να γράψω/ να γράψω!/ Ξεχείλισα/θα σπάσω!» Τα τοπία, οι εναλλαγές των εποχών και των καιρικών συνθηκών, ο ανθρώπινος πόνος, η αγωνιστική διάθεση, η μητρότητα, καθώς και καθημερινά, και ασήμαντα για πολλούς πράγματα, αποτελούσαν για ‘κείνην πηγή έμπνευσης. Δείγμα της τεράστιας αγάπης της στη φύση, ήταν οι πολλές γλάστρες με βασιλικούς που στόλιζαν το πλατύσκαλο της εισόδου του σπιτιού της, στη Σαλαμίνος 14, καθώς και ο τεράστιος κήπος φυτεμένος με πολλές ποικιλίες από τριανταφυλλιές, που είχε καλλιεργήσει με πολλή αγάπη ο πατέρας της, κι εκείνη με φροντίδα τον συντηρούσε.
Αν και το μυαλό της ταξίδευε και αναζητούσε νέες εμπνεύσεις, η Ευγενία δεν ήταν πολυταξιδεμένη, παρ΄όλο που είχε την οικονομική δυνατότητα. Εκτός από το γαμήλιο ταξίδι της στη Σικελία, κι από ένα ταξίδι στη Φλωρεντία και τη Βουλγαρία, δεν ξαναταξίδεψε στο εξωτερικό, αν και είχε συγγενείς, από τη μεριά της μητέρας της, στη Νότια Γαλλία. Μοναδικός ταξιδιωτικός προορισμός της από το 1980 ήταν η Σάμος, όπου είχε εκεί παραθαλάσσιο εξοχικό, και μερικές φορές πήγε και σε κάποια νησιά του αγαπημένου της Αιγαίου και του Αργοσαρωνικού.
Εκείνα που την ταξίδευαν συχνά, ήταν ο κινηματογράφος, το θέατρο και ο κλασικός χορός. Σ’ ένα τετράδιο κατέγραφε όποια ταινία ή παράσταση είχε δει και της έκαναν εντύπωση, και τα προγράμματα από τα θεάματα αυτά αποτελούσαν μέρος της συλλογής της.
Μιας συλλογής, που την απάρτιζαν εκατοντάδες βιβλία, αλλά, κυρίως, βότσαλα και κοχύλια. Λάτρευε τη θάλασσα και ό,τι μικρό, αλλά πανέμορφο, κρυβόταν και ζούσε μέσα σ’ αυτήν. Και όλα αυτά γέμιζαν την ψυχή της αγάπη και τρυφερότητα, που τη διοχέτευε απλόχερα σε όποιον την πλησίαζε.
Η Ευγενία-Σοφία Γιαννοπούλου-Ζωγράφου, υπήρξε υπόδειγμα σεμνού και ταπεινού ανθρώπου (κάτι πολύ σπάνιο στις μέρες μας) και έτσι πρέπει να χαραχτεί για πάντα στη μνήμη μας. Θα την θυμόμαστε με αγάπη!
Και, μια μικρή λεπτομέρεια, πριν κλείσουμε, που έχει σημασία για τη σημερινή ημέρα, για την περιοχή που βρισκόμαστε: την παλιά "Βίλα Αιμιλία", και για την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου το Α' ΚΑΠΗ Ηρακλείου που στεγάζεται εδώ, να πάρει από σήμερα τιμητικά το όνομά της. Το σταυροδρόμι εδώ ακριβώς που βρισκόμαστε, το περπατούσε μικρό παιδί πολύ συχνά η Ευγενία Ζωγράφου.Είτε πηγαίνοντας στην παιδική της φίλη Φραγκίσκα Βαλσάμου, που έμενε εδώ λίγο πιο πάνω, είτε πηγαίνοντας στην απέναντι ακριβώς γωνία, όπου σε μια παλιά βαυαρική έπαυλη έμενε η Ρωσίδα εμιγκρές, πρώην Κυρία επί των τιμών της Τσαρικής αυλής, Μαρία Σουβάροβα-Ρούσσου, η οποία υπήρξε και η πρώτη δασκάλα γαλλικών της. Όπως καταλαβαίνετε, τίποτα δεν είναι τελικά τυχαίο!
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου