Η ζωή μάς παίζει παράξενα παιχνίδια! Το όνομα της Ουμ Καλσούμ το πρωτοάκουσα στα δεκαεννιά μου χρόνια, το 1980, από τον Αιγυπτιώτη Γιώργο Χαραλαμπίδη, φίλο και εισαγωγέα αιγυπτιακών ταινιών στην Ελλάδα. Είχαμε πάει μαζί στην Πλατεία Κάνιγγος, να επισκεφτούμε τον σκηνοθέτη Βασίλη Γεωργιάδη, που ήταν φίλος του από παλιά. Όσο τον περιμέναμε στο γραφείο του, ο Χαραλαμπίδης άνοιξε τον χαρτοφύλακά του και μου έδειξε μια μαυρόασπρη φωτογραφία που είχε μέσα. Παρουσίαζε μια μεσήλικη γυναίκα με κότσο τα μαύρα της μαλλιά. Φορούσε τουαλέτα, κρατούσε ένα άσπρο μαντήλι, και πίσω της ήταν μια ορχήστρα. Μου λέει:"Την θέλεις; Είναι η Ουμ Καλσούμ. Μεγάλη τραγουδίστρια! Πέθανε πριν πέντε χρόνια".Κοίταξα τη φωτογραφία της μέχρι τότε άγνωστής μου τραγουδίστριας, και του την επέστρεψα! Δεν την ήθελα!
Το καλοκαίρι του 1986 βρισκόμουν στο Κάιρο, και πήρα ένα ταξί να δω τα αξιοθέατα. Ο ευγενικός και φιλόμουσος ταξιτζής (είχε βάλει ν' ακούσουμε ελληνική μουσική από μια κασέτα με τον Πάνο Γαβαλά, και με άφησε άφωνο!), με πήγε μεταξύ των άλλων στην περιοχή του Ζαμάλεκ, να δω κάτι που θεωρούσε αξιόλογο. Σε μια πλατεία, επάνω σ΄ένα βάθρο, βρισκόταν το άγαλμα της γνωστής-άγνωστής μου τραγουδίστριας. Της Ουμ Καλσούμ. Νά την πάλι μπροστά μου! σκέφτηκα. Μου ανέφερε το όνομά της με ενθουσιασμό! Με λατρεία θα έλεγα! "Δεν την γνωρίζω!" του είπα. Τότε εκείνος έβγαλε την κασέτα του Γαβαλά, και έβαλε μια δική της. Αμέσως, η μουσική και η φωνή της με συνεπήραν και με μάγεψαν!
Το φθινόπωρο, όταν είχα επιστρέψει στην Αθήνα, η τηλεόραση πρόβαλε ένα γαλλικό ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στον αιγυπτιακό κινηματογράφο, που το παρουσίαζε η Ζαν Μωρώ. Εκεί ξαναείδα την Ουμ Καλσούμ, και την άκουσα να τραγουδάει το Inta Oumri. Ο παλμός της φωνής της, το βάθος της, το πάθος της, η κίνησή της, γέμισαν ξαφνικά την ύπαρξή μου! Το άσπρο μαντήλι που κινούσε ρυθμικά στο χέρι της, άγγιξε σαν μαγικό ραβδί την καρδιά μου!
Το Πάσχα του '87 ξαναπήγα στην Αίγυπτο. Μεγάλη Τρίτη πρωί μπήκα σ' ένα δισκοπωλείο αναζητώντας το Inta Oumri. Όμως, δεν ήξερα τον τίτλο. Έκανα στον πωλητή τον σκοπό της μουσικής του ρεφρέν, μήπως και καταλάβει. Αλλά, τίποτα! Παρ' όλα αυτά, πρόθυμος να με εξυπηρετήσει, πήγε απέναντι, σ' ένα καφενείο, κι έφερε μαζί του έναν ηλικιωμένο. "Κάνε σε αυτόν το σκοπό, μου είπε, γιατί ξέρει όλα τα τραγούδια της Ουμ Καλσούμ". Το επιχείρημα στέφθηκε με επιτυχία! Ο πωλητής κατέβασε από ένα ράφι την κασέτα με το Inta Oumri, και μαζί άλλες δυο που μου πρότεινε να ακούσω. Ήταν το Al fi Lila ou Lila, και το Al Atlal.
Δυο μέρες μετά βρισκόμουν στο Κάιρο. Στη Γκίζα. Μόλις βγήκα κάθιδρος από την ανάβαση και την κατάβαση στις σήραγγες της πυραμίδας του Χέοπα, παρ΄όλη την κούραση και τη μεσημεριάτικη κάψα, ήμουν απτόητος! Πλησίασα έναν ταξιτζή και του ζήτησα να με πάει να δω το άγαλμα της Ουμ Καλσούμ. Έδειξε πως κατάλαβε. Οδηγούσε χαλαρά, παρ' όλο που έξω η ζέστη ήταν αφόρητη, μια λεπτή κίτρινη σκόνη από την έρημο χόρευε μεσ' στην ατμόσφαιρα, και μέσα από τα ανοιχτά παράθυρα περνούσε μια αύρα καυτή που έκαιγε το ιδρωμένο δέρμα! Γύρω μας κόρναραν αυτοκίνητα και μηχανές, κι εκείνος έδειχνε σαν να μην ήξερε ακριβώς πού με πήγαινε. Τον κοίταξα περίεργα, και με καθησύχασε λέγοντάς μου: "No problem! Oum Kalsoum!". Το τοπίο είχε αρχίσει να αλλάζει γύρω μας. Έβλεπα μέσα σ΄ένα αμμώδες τοπίο, χιλιάδες τάφους και γύρω πλινθόκτιστες τρώγλες με τάφους μέσα στις αυλές τους και αρκετά μαυσωλεία. Βρισκόμαστε στην Πόλη των Νεκρών, την El-Arafa, όπως ενημερώθηκα από μια ξεθωριασμένη απ' τον ήλιο επιγραφή. Ο οδηγός σταμάτησε με μεγάλη ικανοποίηση μπροστά στη μεγάλη καγκελόπορτα ενός μαυσωλείου. Χωρίς να μου πει τίποτα, κατέβηκε από το αυτοκίνητο, χτύπησε την πόρτα ενός χαμόσπιτου εκεί δίπλα, και βγήκε στο κατώφλι μια φελάχα μ΄ένα μωρό στην αγκαλιά. Κάτι της είπε, εκείνη χαμογέλασε, και με μια αρμαθιά κλειδιά ήρθε και ξεκλείδωσε τις πόρτες του μαυσωλείου. Ο ταξιτζής, βλέποντάς με διστακτικό, μου έκανε νόημα να περάσω μέσα λέγοντάς μου με πλατύ χαμόγελο: "Oum Kalsoum". Τότε μπήκα στο νόημα! Βρισκόμουν μέσα στο μαυσωλείο της. Στον κεντρικό χώρο, ανάμεσα σε κρυστάλλινες απλίκες ήταν κρεμασμένα κάδρα με ρητά από το κοράνι. Μπροστά, μι σειρά από καθίσματα, έμοιαζαν να χρησιμεύουν για τους μουσικούς μιας αόρατης ορχήστρας. Και κοιτάζοντας αριστερά, σε μια εσοχή, ο σιωπηλός τάφος εκείνης! Κι όμως, μέσα σ΄εκείνη την ησυχία, ένοιωσα μια παράξενη, μεταφυσική εμπειρία! Ήταν σαν να με καλούσε η Oum Kalsoum απ' το υπερπέραν, να την γνωρίσω! Να την ανακαλύψω! Λίγη ώρα πριν βρισκόμουν στις πυραμίδες της Γκίζας. Τώρα βρισκόμουν μπροστά στον τάφο της αποκαλούμενης "Τέταρτης Πυραμίδας", της Ουμ Καλσούμ! Έμοιαζε με ένα καλωσόρισμα αυτή η επαφή. Μια γνωριμία μαζί της!
Τον Φεβρουάριο του επόμενου χρόνου περνούσα από ένα περίπτερο στην Πλατεία Ρηγίλλης στην Αθήνα.Ανάμεσα στα περιοδικά που κρέμονταν με μανταλάκια απ' έξω, είδα και ένα αραβικό το "Noora" που είχε στο εξώφυλλο την Ουμ Καλσούμ. Το αγόρασα αμέσως! Το ξεφύλλισα, και είδα ότι ήταν το πρώτο μέρος ενός μεγάλου αφιερώματος στη ζωή της, για τα 13 χρόνια από το θάνατό της. Ε, αυτό δεν μπορεί να ήταν σύμπτωση! Φυσικά, κάθε βδομάδα βρισκόμουν εκεί, και αγόρασα όλα τα τεύχη! Έχοντας αυτά, και μαζί δύο βιογραφικά βιβλία που την αφορούσαν, τα οποία είχα αγοράσει μισό χρόνο πριν από το Κάιρο, "αγγάρεψα" ένα Σύριο φίλο μου, τον Μουσταφά Γκαζάλ, να μου τα μεταφράσει. Για εκείνον ήταν χαρά, γιατί λάτρευε την Ουμ Καλσούμ, και είχε δεκάδες κασέτες της.
Έτσι, μέσα από εκείνες τις κασέτες, που μου μετέφρασε εκείνος τα τραγούδια, και τα βιογραφικά στοιχεία, προέκυψε το βιβλίο μου για την Ουμ Καλσούμ, που εκδόθηκε το 1993. Παράλληλα, έκανα δυο εκπομπές στο ραδιόφωνο, και έγραψα κάποια άρθρα σε μουσικά περιοδικά και εφημερίδες. Ζωγράφισα την Ουμ Καλσούμ και σε πίνακα, ενώ παράλληλα έφτιαξα δυο μπρούτζινα μετάλλια με τη μορφή της! Τελικά, η Ουμ Καλσούμ με κέρδισε!
Επάνω: Καφενείο της Ουμ Καλσούμ στο Λούξορ.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου